Co wpływa na rozwój mowy dziecka?

Rozwój mowy u każdego dziecka przebiega w sposób indywidualny. Składa się na niego wiele czynników, są to między innymi: prawidłowy słuch fizyczny i fonematyczny, funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego oraz wielopłaszczyznowy rozwój dziecka. Należy również pamiętać, że nie bez znaczenia pozostaje tutaj stymulacja ze strony otoczenia. 

Rozwój mowy dziecka jest procesem płynnym i naturalnym. Od głużenia po złożone konstrukcje zdaniowe. Dziecko przyswaja system językowy do 7 roku życia, do 14 go doskonali. Pierwsze słowa powinny pojawić się ok. 1 roku życiu, wypowiedzi 2 wyrazowe przed 2 urodzinami. Natomiast proste zdania ok 3 roku życia. Każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny, wiec możliwe jest przesuniecie poszczególnych etapów o nawet pół roku.  Warto jest jednak udać się wtedy do specjalisty, zwłaszcza kiedy dziecko kończy 3 latka, a nie zaczęło jeszcze mówić albo posługuje się pojedynczymi słowami. Logopeda skontroluje, że czy mowa rozwija się prawidłowo i udzieli wskazówek – jak możemy zacząć ją stymulować.

Na rozwój mowy dziecka mają wpływ następujące czynniki:

• Słuch fizyczny i fonematyczny – Podstawowym i niezbędnym czynnikiem  dla rozwoju mowy dziecka jest prawidłowy słuch fizyczny. Umożliwia on odbieranie dźwięków (np. głosek). Natomiast słuch fonematyczny jest funkcją korową mózgu i jest odpowiedzialny za różnicowanie najmniejszych dźwięków mowy, czyli głosek. Jest odpowiedzialny za rozumienie mowy oraz ma ogromne znaczenie w nauce czytania i pisania.
• Rozwój psychofizyczny – Rozwój motoryki w życiu dziecka ma ogromne znaczenie, również dla rozwoju mowy. W szczególności prawidłowy rozwój motoryki małej. Ośrodki  mózgowe odpowiedzialne za rozwój motoryki małej sąsiadują z ośrodkami odpowiedzialnymi za mowę. Stymulując właśnie ten obszar, poprzez  np. ćwiczenia precyzyjnych ruchów palców oraz innych czynności, które angażują precyzyjne ruchy ręki, pobudzamy również do działania ośrodki odpowiedzialne za rozwój mowy.
• Rozwój emocjonalny – Zaburzony rozwój emocjonalny jest czynnikiem negatywnie wpływającym na rozwój mowy. Według badań u dzieci, które przeżywają traumy oraz wychowują się w warunkach negatywnie oddziałujących na ich emocje, znacznie częściej występuje jąkanie oraz problemy z rozwojem mowy. Aby dziecko mogło swobodnie rozwijać mowę, bardzo ważne jest zachęcanie do komunikacji ze strony otoczenia. Dziecko z zaburzonym rozwojem emocjonalnym często bywa zastraszone i zamknięte w sobie, a co za tym idzie może pojawić się u niego niechęć do komunikacji.
• Rozwój społeczny – Jednym z bardzo istotnych czynników dla rozwoju mowy jest stymulacja ze strony środowiska. Aby dziecko mogło nauczyć się danego słowa, musi najpierw je usłyszeć (najlepiej w odpowiednim kontekście). Należy pamiętać, że dziecko będzie posługiwało się takim językiem, jakim my się z nim komunikujemy.

Rozwój mowy a artykulacja

W wielu artykułach możemy przeczytać, że budowa i funkcjonowanie aparatu artykulacyjnego oraz rozwój funkcji pokarmowych może wpływać na opóźnienie rozwoju mowy. Te czynniki będą miały jednak większy wpływ na nieprawidłową artykulację, np. rozszczep podniebienie czy za krótkie wędzidełko podjęzykowe będą miały wpływał na błędną realizacje głosek, a nie ich brak.