Podniebienie miękkie bierze udział w artykulacji wszystkich głosek ustnych (przypomnijmy, że nosowe są tylko 4: ą,ę,m,n :)). Unosząc się, oddziela przestrzeń gardła od nosogardła, dzięki czemu podczas artykulacji powietrze trafia do jamy ustnej. Trening podniebienia miękkiego jest szczególnie ważny dla prawidłowej realizacji głosek k i g oraz przy problemach z nosowaniem.
Oto kilka przykładów na przyjemne ćwiczenia, które z powodzeniem możesz przeprowadzić w formie zabawy. Najlepiej jest wykonywać je z dzieckiem przed lustrem.
No to zaczynamy!:)
Na początek ćwiczenie różnicujące tor oddechowy:
- Do ćwiczenie przyda nam się kilka klocków i lekka piłeczka (najlepiej pingpongowa). Budujemy tor wyścigowy z klocków (ok. 30 cm). Zadaniem dziecka jest przedmuchać piłeczkę przez wybudowany tunel. Przy tego typu ćwiczeniach powietrze zawsze nabieramy nosem, a wpuszczamy ustami.
Uwaga: Pamiętaj, żeby nie przesadzić z ilością ćwiczeń, aby dziecku nie zakręciło się w głowie.
Spokojnie wystarczy po 5 oddechów:) Ćwiczeń tych nie wykonujemy również wtedy, kiedy dziecko ma katar lub jakiegokolwiek innego powodu nie oddycha przez nos.
- Następne ćwiczenie również będzie polegało na robieniu głębokich wdechu przez nos – tyle, że przy szeroko otwartej buzi. Wydechy robimy przez usta, a ruchy podniebienia miękkiego obserwujemy z dzieckiem w lusterku.
- Znudziliśmy się trochę poprzednimi ćwiczeniami, więc możemy trochę poziewać
Ziewamy przy szeroko otwartej buzi. Język leży swobodnie na dnie jamy ustnej. - Następnie udajemy, że jesteśmy chorzy i kaszlemy przy wysuniętym na zewnątrz języku.
- Wyobrażamy sobie, że śpimy i głośno chrapiemy – na wdechu i na wydechu.
- Naśladujemy różne rodzaje śmiechu: ho ho ho ,ha ha ha, he he he , hi hi hi
- Do następnego ćwiczenia możemy wykorzystać ulubiony sok dziecka. Pijemy napój przez słomkę. Próbujemy wciągać tak dużo płynu, ile się da, uważając żeby się nie zachłysnąć.
- Do kolejnego ćwiczenia, polegającego na zasysaniu drobnych przedmiotów przez słomkę, możemy wykorzystać kolorowe skrawki papieru i 2 kartki. Skrawki układamy na jednej kartce – druga pozostaje pusta. Zadaniem dziecka jest przeniesienie wybranego koloru skrawków za pomocą słomki z jednej kartki na drugą.
- Następne ćwiczenie polega na energicznym unoszeniu języka i dolnej szczękę do góry, naciskając na podniebienie miękkie tyłem języka (na początku wykonywać ćwiczenie wolno i dokładnie, a gdy się dziecko nauczy, można to robić szybciej). Buzia cały czas pozostaje otwarta.
- Następnie możemy pobawić się w papużkę. My wypowiadamy kolejno sylaby, a dziecko powtarza je za nami.
uku, oko, aka, eke, iki, yki,
aga, ogo, ege, igi, ugu, ygi
ak-ka, ok-ko, uk-ku, ek-ke, ik-ki, yk-ki
ag-ga, og-go, ug-gu, eg-ge, ig-gi, yg-gi
Po powtórzeniu sylab możemy zwiększamy próg trudności do całych słów i zdań.
lekki, miękki, malutki,
Kanapa jest miękka.
Piesek jest lekki.
Piórko jest miękkie.
Spróbujcie wspólnie z dzieckiem budować podobne zdania, zawierające słowa z głoskami [k] i [g] związane
np. z jego zainteresowaniami:)
Źródło: J.K. Kania, Szkice logopedyczne, WSiP, 1982.
